اهمیت ریز مغذی ها در کشاورزی

تمامی موجودات زنده از جمله گیاهان برای رشد و نمو به غذا نیاز دارند. در تغذیه صحیح گیاه نه تنها باید هر عنصر به اندازه کافی در دسترس گیاه قرار گیرد، بلکه ایجاد تعادل و رعایت نسبت میان میزان عناصر مصرفی از اهمیت ویژه برخوردار است؛ چون در حالت عدم تعادل تغذیه ای با افزودن تعدادی از عناصر غذایی نه تنها افزایش عملکرد رخ نمی‌دهد، بلکه اختلالاتی نیز در رشد گیاه ایجاد شده و در نهایت افت محصول خواهد شد. کربن، اکسیژن و هیدروژن مورد نیاز گیاه عمدتا از آب و هوا تامین می‌گردد، اما منبع اصلی بقیه مواد غذایی مورد نیاز گیاه از طریق خاک می‌باشد. در خاک تقریبا تمام عناصر غذایی موجود است ولی گیاه حالت انتخاب ندارد و بدون در نظر گرفتن مفید یا مضر بودن، آنها را جذب می‌کند. ریز مغذی ها در کشاورزی به عنوان عناصری با نیاز کمتر ولی اهمیت برابر با ماکرو ها شناخته می‌شوند. این ترکیبات در گیاهان نقش‌های اساسی دارند به گونه‌ای که در صورت کمبود باعث ایجاد محدودیت در رشد و در نتیجه کاهش عملکرد می‌شوند. تغذیه صحیح گیاه یکی از عوامل مهم در بهبود کیفی و کمی محصول به شمار می‌آید. از آنجایی که این فاکتور براحتی تحت کنترل زارع یا باغ دار می‌باشد، شناخت این عناصر نقش بسزائی در مدیریت مزرعه یا باغ دارد.

عناصر ریز مغذی ضروری

پس از بررسی های بعمل آمده 16 عنصر ضروری که برای حیات گیاه ضروری می‌باشد، تشخیص داده شد که این 16 عنصر شامل کربن، اکسیژن، هیدروژن، نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، گوگرد، آهن، منگنز، روی، مس، بر، مولیبدن و کلر می‌باشد و چون مقدار ناچیزی مورد نیاز گیاهان بوده آن‌ها را عناصر کم مصرف و یا عناصر ریزمغذی می‌نامند. در ادامه به بررسی عناصر و نشانه‌ی کمبود آنها می‌پردازیم.

شناخت عناصر ضروری و نشانه‌های کمبود آن

کلر

کلر به تازگی جزء عناصر ضروری برای گیاه طبقه بندی شده است. علائم کمبود کلر به آسانی مشخص نمی‌شود ولی گفته می‌شود که گیاهان دچار کمبود کلر، پژمرده شده و در محیط‌های کشت، کمبود کلر با کاهش رشد ریشه همراه بوده است و ازدیاد آن نیز باعث سمیت می‌شود.

مولیبدن

ضرورت مولیبدن به تازگی ثابت شده است. مولیبدن که در پوسته زمین و خاک‌ها به مقدار بسیار اندک وجود دارد به مقدار بسیار کمی ‌نیز مورد نیاز گیاه است که حتما باید این نکته را مورد توجه قرار دهیم. کمبود مولیبدن در خاک های ایران به ندرت قابل مشاهده است.

بر

بُر برای تکمیل غشاء سلولی، توسعه دیواره سلولی، تقسیم و توسعه سلول، گرده افشانی، لقاح گل و تشکیل میوه نقش اساسی را در گیاهان دارد. کمبود آن باعث رشد کم و پیچیدگی و مرگ سرشاخه‌ها و افزایش بافت چوب پنبه ای میوه‌ها می‌شود و همچنین ازدیاد آن باعث تغییر رنگ و مرگ نوک و سپس حاشیه برگ‌ها می‌گردد.

مس

وجود مس برای فعال کردن آنزیم های مختلف ضروری است و نقش عمده این عنصر در فعالیت های آنزیمی و تولید کلروپلاست است. کمبود مس باعث بی رنگ شدن گیاه شده و شادابی گیاه را از بین می‌برد. کمبودهای این عنصر اغلب با سمپاشی‌های دفع آفات و کوددهی رفع می‌شود.

جهت خرید انواع کود با کیفیت عالی و قیمت های تضمینی اینجا کلیک نمایید.

روی

روی برای بسیاری از سیستم‌های آنزیمی‌گیاه، اکسین‌ها، ساخت پروتئین و تولید بذر موردنیاز می‌باشد. کمبود ابتدا در بین رگبرگ‌ها شروع و به دنبال آن رشد شاخه‌های جوان به شدت کاهش می‌یابد. در درختان میوه کمبود روی با علامتی به عنوان کچلی مشهود است.

منگنز

نقش منگنز در گیاه، مشارکت آن در سیستم های ترکیبی است. منگنز در واکنش‌های انتقال الکترون در گیاه دخالت دارد و در تولید کلروفیل نیز نقش دارد. علائم کمبود معمولاً ابتدا در برگ‌های جوان ظاهر می‌شود. به طور کلی کمبود آن باعث کلروز برگ‌ها می‌شود. منگنز به مقدار کم موردنیاز گیاهان است و مقدار زیاد آن که به‌ ندرت مشاهده می‌شود، سمی‌ است و در جذب کلسیم اختلال پیدا می‌کند.

آهن

آهن چهارمین عنصر فراوان پوسته زمین می‌باشد. ماده غذایی آهن، یکی از عناصر غذایی کم مصرف است که وجود آن به اندازه کافی برای رشد گیاهان زراعی و باغی لازم است و در گیاهان نقش ارزنده‌ای ایفا می‌کند. کمبود این عنصر موجب کاهش سنتز کلروفیل و در نهایت زردی برگ می‌شود.

این عناصر ریزمغذی از نظر تجاری به اشکال مختلفی از جمله به صورت کودهای جانبی در کنار کودهای کامل N.P.K در دسترس هستند.