سیستم NFT هیدروپونیک (Nutrient Film Technique) یا همان روش پرورش تکنیک جریان مواد غذایی یک سیستم محبوب و همه کاره در کشاورزی است. در واقع میتوان گفت کشت NFT یا تکنیک نوار مغذی یکی از تکنیک های مهم و رایج در کشت هیدروپونیک است که مقبولیت عامی بین علاقه مندان دارد. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا جواب سوال های احتمالی خود را به دست آورید.
نحوه عملکرد سیستم NFT هیدروپونیک چگونه است؟
در این سیستم مانند انواع روش های هیدروپونیک، گیاه نیازی به خاک نداشته و ریشه گیاهان در حال رشد در یک ظرف حاوی مواد مغذی در حال گردش قرار میگیرند. در این روش انواع مواد مغذی به صورت دقیق و کنترل شده به سیستم تزریق شده و ریشهها همواره در لایه نازکی از محلول غذایی که به صورت پیوسته در محل قرارگیری آنها جاری میباشد، قرار می گیرند.
سیستم NFT برخلاف سیستم های فتیله دار یک سیستم فعال است و از خاصیت مویینگی برای تامین تغذیه ریشه استفاده نمیشود و مواد غذایی توسط یک فیلم نازک سیال روی ریشه ها جریان مییابند. در این روش قسمت بالای ریشه باید خشک باقی بماند تا به اکسیژن هوا دسترسی داشته باشد؛ زیرا اکسیژن رسانی کافی برای رشد و سلامت بوته مورد نیاز میباشد.
در تصویر زیر شماتیک سیستم NFT هیدروپونیک نمایش داده شده است.
مزایای سیستم NFT هیدروپونیک چیست؟
در این سیستم مصرف آب و مواد غذایی و کود به مقدار قابل توجهی کاهش مییابد و مشکلات مربوط به مصرف بی رویه و تجمع عناصر در بافت های گیاهی و تبعا بروز مشکلات گوارشی در انسان به مقدار قابل توجهی کاهش مییابد.
همچنین به دلیل حذف نقش خاک در این نوع از کشت و به دنبال آن حذف قارچ های خاکی، استفاده از سموم به حد قابل توجهی کاهش مییابد و زنجیره مشکلات متعدد ناشی از مصرف گیاه مسموم شکسته میشود.
اگر بخواهیم به مزایای استفاده از این سیستم اشاره کنیم، میتوانیم موارد زیر را نام ببریم:
- هزینه اصلی پایین
- حذف مراحل ضدعفونی و آماده سازی خاک
- فاصله زمانی کم بین برداشت ها
- کنترل دقیق تغذیه
- نگهداری ریشه در دمای مناسب با روش گرم کردن محلول غذایی
- کاهش شوک انتقال نشا
- صرفه جویی در انرژی
- کاهش استرس آبی
- بازیافت آب با استفاده از سیستم بسته
- صرفه جویی در مصرفه کود و سموم و تولید محصول سالم
چه گیاهانی را می توان با سیستم NFT هیدروپونیک کاشت؟
به طور کلی میتوان گفت این سیستم برای گیاهانی مناسب است که دوره رشد طولانی نداشته باشند. نداشتن ریشه های بزرگ و یا عدم نیاز به نگهداری ریشه با توجه به شرایط بوته از دیگر مواردی است که میبایست مورد نظر قرار گیرد. با توجه به موارد فوق گیاهان برگی بهترین انتخاب برای کشت در سیستم NFT میباشند. کاهوهای رنگی و لوکس، روکولا، سوئیس چارد، سورل و سایر سبزیجاتی از این دست، نمونههای بسیار خوبی از انتخاب برای کشت در این سیستم هستند. دلیل اصلی که این گیاهان را بیشتر در این سیستم کشت میکنند این است که این گیاهان با این سیستم سازگارترند و بعد از برداشت به علت اینکه با ریشه برداشت میشوند، به مدت بسیار طولانی تری نسبت به کشت خاکی تازه میمانند.
تجهیزات مورد نیاز برای احداث سیستم NFT هیدروپونیک چیست؟
چهار مورد از آیتمهای ضروری برای راه اندازی این سیستم عبارت است از: سینی های کشت، مخازن ذخیره، پمپ های آبرسانی و سیستم فیلتراسیون. گاها از لولههای پلیکا با مقطع دایروی برای ایجاد بستر کشت استفاده میشود اما از لحاظ علمی این نوع جز سیستم NFT طبقه بندی نمیگردد.
عنوان سینی های کشت (Tray) به محیطی اطلاق میشود که محلول غذایی در آن جریان دارد و ریشه برای رشد در آنجا قرار میگیرد. اشکال مختلفی برای محل کشت وجود دارد که شامل سطح مقاطع مستطیلی، دایروی و بیضوی است. در این سیستم محلول غذایی توسط سیستم پمپاژ از محل قرارگیری محلول غذایی پمپ میشود. این محلول توسط سیستم لوله کشی به محل قرارگیری ریشه ها منتقل میشود. بعد از آن محلول با استفاده از نیروی جاذبه به محل منابع بر میگردد. در بعضی از سیستم ها از تجهیزات ضدعفونی و گندزدایی برای رفع آلودگی محلول استفاده میکنند. البته در بعضی از سیستم ها تنها به فیلتر کردن جریان قناعت میکنند.
در این مقاله به بررسی و ارائه تعاریف کلی در خصوص روش NFT پرداخته شد و الزامات کلی مورد نیاز مطرح شد. اما همگی موارد صرفا در قالب آشنایی کلی با موضوع بوده تا علاقمندان به این حوزه را به مطالعه بیشتر در این زمینه تشویق و ترغیب نماید.