گل نرگس از دسته گیاهان پیازی و جزو زیباترین و خوشبوترین گلهای موجود در طبیعت است. گیاهی دائمی، چند ساله و مقاوم با پیازهای کشیده و گلابی که پیازهای این گیاه دارای ورقه های فلسی و مطبق هستند. گلبرگ نرگسهای کلاسیک و اصیل زرد رنگ هستند که دور یک شیپور ترومپتی شکل را احاطه کرده اند. اما به دلیل محبوبیت این گل، انواع مختلفی از آن کاشته شده و با دستکاریهای کوچکی رنگها و شکلهای جدیدی هم خلق می شود که ما جدیدا میتوانیم گلبرگ نارنجی، سبز، قرمز و یا مخلوطی از این رنگها را هم مشاهده کنیم. شیپور این گل هم در رنگهای مختلفی مثل زرد، سفید، صورتی، نارنجی، قرمز و یا سبز هم کاشته میشود. نرگس شیراز و نرگس شهلا دو نوع عمده نرگسهای ایران هستند.
شرایط آب و هوایی مناسب گل نرگس
این گیاه در اکثر مناطق آب و هوایی به جز مناطق بسیار گرم و بسیار مرطوب به خوبی رشد میکند. بهترین زمان کاشت گل نرگس در پاییز، یعنی حدود 4-2 هفته قبل از سرد شدن زمین است. پس شما میتوانید این گل زیبا رو در فصل پاییز بکارید و در اواخر زمستان تا اوایل بهار منتظر گلهای خوش رنگ آن باشید. گیاه نرگس نسبتا به سرما مقاوم بوده و از حساسیت کمتری نسبت به یخبندان برخوردار است. پیازها برای گل دادن حتما باید یک دوره سرمای زمستانه طی کنند. به این منظور بهتر است در دمای ۸-۶ درجه سانتی گراد کشت کنید. این گیاه برای کاشته شدن بین درختچهها و یا باغچههای باریک بسیار مناسب است.
مراحل کشت گل نرگس در گلدان یا باغچه
- پیازها را بعد از خریداری تا زمان کاشت در یخچال نگهداری کنید.
- قبل از شروع به کاشت بهتر است پیازها را دو ساعت در آب ولرم قرار دهید.
- هنگام کاشت پیاز نرگس در گلدان لازم است از گلدانهای متوسط تا بزرگ استفاده کنید تا شرایط برای رشد فراهم باشد. همچنین به دلیل مواد سمی که از گل نرگس ترشح می شود، قرار دادن سایر گیاهان با نرگس در یک گلدان توصیه نمیشود.
- گلدان را تا نیمه از خاک پر کنید طوری که دوسوم پیاز زیر خاک قرار بگیرد. خاک را دور پیازها محکم کنید.
- آبیاری را انجام دهید به طوریکه خاک گلدان کاملا خیس شود. در باغچه نیز آبیاری تا جایی انجام دهید که خاک اطراف گیاه کاملا مرطوب گردد.
- گلدان را در مکان گرم و در زیر نور مستقیم خورشید قرار دهید.
- در طول دو تا سه هفته آینده، پیاز شروع به رشد میکند.
- پس از شروع رشد ساقه باید تا حدی به آن آب دهید که گلدان هرگز کاملا خشک نماند. دادن کود در این مدت به رشد سریعتر و بهتر گیاه کمک میکند.
- ساقه های بلند شده را با کمک قیم مستقیم نگه دارید.
- بعد از به گل رفتن گیاه نرگس، آن را از آفتاب مستقیم دور کرده، روزانه مقدار کمی آبیاری انجام دهید.
- برای تکثیر گل نرگس جایی را انتخاب کنید که نور کامل یا حداقل جزیی خورشید را دریافت کند. بهترین شرایط برای رشد نرگس، زمانی است که این گل از نور کامل و کافی خورشید در آغاز بهار بهره ببرد.
خاک مناسب
اکثر نرگسها میتوانند در هر خاکی رشد کنند اما بهترین خاک برای آنها، خاک حاصل خیز همراه با زهکشی مناسب است. در فصول رشد، خاک را مرطوب نگه دارید. خیس بودن بیش از حد خاک بلافاصله باعث از بین رفتن ریشه نرگس میشود. پس از مناسب بودن زهکشی و کافی بودن میزان آب اطمینان حاصل کنید. در فصول رشد باید خاک را مرطوب نگه دارید. پیاز این گل را باید تقریبا در اوایل (نهایتا تا اواسط) پاییز بکارید.
برای کاشت گل نرگس عمق خاک و گلدان، به اندازه پیاز گل بستگی دارد. هر پیاز باید حداکثر در عمقی سه برابر بزرگتر از اندازه خودش کاشته شود و روی آن هم حداقل به همین مقدار خاک ریخته شود. اگر میخواهید چند پیاز را در کنار هم بکارید، بسته به اندازه هر کدام حدودا به اندازه 4 تا 10 پیاز بین آنها فاصله بگذارید. این کار برای جلوگیری از تغییر و نابودی دانههای گیاه صورت میگیرد. این گلها معمولا به سمت نور خورشید رشد میکنند و خودشان آفتاب را شناسایی و جذب میکنند، پس باید از آنها انتظار رشد در هر نقطه از باغچه را داشت. این گل میتواند تا سالها با قدرت و زیبایی همیشگی خود رشد کند و باغچه شما را زیباتر کند.
انتخاب پیاز گل نرگس
در زمان مناسبی در فصل پاییز پیاز نرگس را بخرید. هرچه پیاز آن بزرگتر باشد گل شما بزرگتر خواهد شد. دقت کنید پیازی که انتخاب میکنید، هیچگونه بریدگی، خراش یا دندانه نداشته باشد.
پیازهای نرگس دو مدل هستند. یک مدل طوری است که فقط یک نوک دارد که حرفهایها به آن دماغه هم میگویند و مدل دیگر دو دماغه دارد. هر دماغه، یک ساقه و گل میدهد و متخصصان امر معتقدند پیازهای دو دماغهای گلهای درشتتری هم میدهد. پس اگر این پیازها گیرتان آمد، انتخاب بهتری است.
پیاز باید ریشه داشته باشد اما نباید از بالای آن ساقهای سبز شده باشد. اگر نمیخواهید پیاز را فورا بکارید، یخچال محل خوبی برای نگهداری آن است اما یادتان باشد که اگر در محلی که پیازها را نگه میدارید گاز اتیلن به هر نحو ممکن وجود داشته باشد، پیاز نرگس بیبار شده و گلدهی هم در آینده دچار مشکل میشود.
چهار نکته اساسی در کاشت گل نرگس
آب
گیاه نرگس برای کاشت نیاز به آب فروان دارد و در موقع کاشت گل نرگس لازم است خاک حتما مرطوب باشد اما باید به این نکته دقت کرد که در صورت زیاده روی در آبیاری، برگ هایش بیش از حد بزرگ شده و گل نمیدهد. نرگس برای گلدهی باید کمی خشکی ببیند. اما به طور کلی قبل از خشک شدن گلدان آن را آبیاری کنید.
لازم به ذکر است برای به گل رفتن گیاه نرگس، لازم است پیازها علاوه بر یک دوره سرما، یک دوره خشکی هم طی کنند. در غیر این صورت گیاه دارای برگهای فروان شده ولی به گل نمی نشیند.
دما
ماندگاری گل نرگس در هوای ســـرد بیشتـــر است و در دمای بالاتر گلها زودتر پژمرده شده و عمرشان کوتاه میشود. در زمان رشد و گلدهی اگر دمای روز ۱۸ درجه و شب ۱۲ درجه سانتیگراد باشد عمر گیاه طولانی میشود. جالب است بدانید دما در ارتفاع برگها و ساقه گل نقش دارد. مثلا نگهداری نرگس کاغذی بعد از کاشت در دمای ۲۱ درجه باعث بلندترشدن ساقه گل میشود.
خاک
گل نرگس هم مثل بقیه گلهای پیازی خاک سبک دوست دارد. پس اگر خاک گلدان یا باغچه رسی است مقداری شن با آن مخلوط کنید و اگر شنی است مراقب باشید رطوبتش را از دست ندهد. برای باغچه گل نرگس استفاده از کودهای حیوانی و برای گلدانهای نرگس داخل آپارتمان ورمی کمپوست مناسب است.
نور
نرگس برای گلدهی در بعضی از ساعات روز به چهار ساعت نور خورشید نیاز دارد. نور کم باعث ضعیف شدن گیاه، زردی و کشیدگی برگها خواهد شد و همچنین ممکن است غنچههای گل تشکیل یا شکوفا نشوند یا گل ریز و کوچکی تولید کنند.
کودهای مناسب گل نرگس
اگر پیاز گل رشد خوبی نداشت، به آن یک کود مناسب با نیتروژن کم و پتاسیم بالا اضافه کنید. اگر گل نرگس را درون گلدان کاشته اید، استفاده از کودهای آلی همانند ورمی کمپوست و اگر کاشت نرگس را در باغچه انجام داده اید استفاده از کودهای حیوانی مفید می باشد.
آیا آفات و بیماری ها گل نرگس را تهدید می کنند؟
آفت و یا بیماری خاصی نرگس را تهدید نمیکند. اگر خاک و شرایط مناسب را برای او فراهم کنید، تقریبا هیچ دردسری از لحاظ بیماری و حشرات موذی برای شما نخواهد داشت. در شرایط خاص و در صورت عدم فراهم بودن ایده آلهای گیاه، ممکن است آفاتی مثل پروانه، کرم، تخم عنکبوت و حلزون ظهور پیدا کند. ممکن است پوسیدگی، کپک و ویروس هم به ریشه این گل حمله کند. البته همانطور که گفتیم این مشکلات بسیار نادر است و اگر شرایط را برای او فراهم کردید، نیازی نیست نگران حضور افات باشید.
ماندگاری گل نرگس چقدر است؟
از شش هفته تا شش ماه، بسته به محل زندگی و ارقامی که رشد می کند. بعد از شکوفه دادن، اجازه دهید گیاه گل نرگس پیاز خود را برای سال آینده بازسازی کند. تا زمانی که این اتفاق می افتد برگها سبز می مانند. وقتی برگها شروع به زرد شدن می کنند، می توانید برگها را قطع کنید.