یکی از پرسودترین محصولات گلخانه ای، کشت هیدروپونیکی خیار است. خیار از محصولاتی است که بسیار مورد استفاده مردم قرار میگیرد و تقریبا افراد هر روز از خیار بابت میوه، سالاد و … استفاده می کنند. این محصول گلخانهای از نظر تولید گلخانه در رده دوم بعد از گوجه فرنگی قرار دارد. خیار دارای علف یک ساله و دارای ساقه خزنده و پوشیده از خار میباشد.
کاشت هیدروپونیک چیست؟
در کشت هیدروپونیک، خاک نقشی در کاشت و رشد محصول ندارد. بلکه در این روش ریشه های خیار در محیط بسته داخل یک محلول غذایی قرار داده میشوند و ریشه ها با تغذیه از این محلول مواد مغذی مورد نیاز برای رشد و تشکیل میوه خیار را دریافت میکنند.
به طور کلی کشت بدون خاک از دو سیستم پیروی می کند:
سیستم باز : محلول غذایی که مجدد استفاده مورد استفاده قرار نمیگیرد، مثل کشت در پشم سنگ و کشت کیسه ای و کشت در سنگریزه
سیستم بسته : محلول غذایی مجدد مورد استفاده قرار می گیرد و به عبارت دیگر محلول در یک چرخه قرار دارد و به آن فقط مواد غذایی که کاهش می یابند و آب اضافه می شود .
روش های مختلف برای کاشت خیار به شکل هیدروپونیک
گلدان های پیت، کشت پامیس، مواد پلاستیکی ترکیبی، کشت خاک اره، کشت در پشمسنگ، پرلایت، کوکوپیت، ورمی کولیت، مواد پلاستیکی ترکیبی و …
سیستم کشت خیار در NFT (هیدروپونیک) قادر است نتایج عالی در پی داشته باشد. اما این نتایج شاید به اندازه کشت در مواد بذربندی شده موفقیت آمیز نباشد؛ چون رشد ریشهها باعث مسدود شدن مجاری و ممانعت از جریان حرکت محلول غذایی در کانالهای کشت میشود. در روش هیدروپونیک یک سری مزایا و معایب نسبت به سایر روشهای متداول کشت وجود دارد. مصرف آب در کشت هیدروپونیک در مقایسه با کشت خاکی بسیار کم است و از این طریق میتوان در مصرف آب صرفه جویی زیادی کرد.
مزایای روش کشت هیدروپونیک
- چون محلول غذایی مایع است بهراحتی میتوان آن را کنترل کرد و تنها مواد غذایی که کاهشیافته است را به محلول اضافه کرد. درحالیکه در خاک این کار هزینه بر هست.
- محصولات را میتوان در مناطقی پرورش داد که در حالت عادی رشد نمیکنند.
- مصرف آب در این روش بهطور فراوان کاهش مییابد و اینیک مزیت برای نواحی خشک است .
- در این روش محصول بسیار بیشتر و کیفیت عالی داشته چون مواد غذایی بهراحتی در اختیار گیاه قرار داشته است. پس در حقیقت کیفیت و کمیت محصول در واحد سطح افزایش چشمگیری دارد.
- میدانیم که توسط گلخانه علاوه بر اینکه میتوان بدون توجه به فصل در همه طول سال و در همه فصول محصول موردنظر را تولید کرد، ازنظر مصرف آب هم به مقدار زیادی صرفهجویی کرد و هم چنین محصول با کیفیت و بازار پسند نیز تولید کرد.
معایب روش کشت هیدروپونیک
یکی از مهم ترین عیب های این روش این است که به سرمایهگذاری بالایی نیاز دارد، چون تمام سیستمها باید اتوماتیک باشد.
به عنوان دیگر محیط رشد، دفع کردن ضایعاتی مثل پشم سنگ هم مشکل است.
میزان برداشت خیار در گلخانه های هیدروپونیک
در کشت هیدروپونیک خیار با توجه به نوع بذر آن به ازای هر 1000 مترمربع میتوان انتظار برداشت 30 تن محصول داشت. در این شیوه کشت به دلیل کنترل راحت تر آفت ها و درصد پایین بیماری ها کمتر از سموم استفاده میشود به همین دلیل محصول نهایی بازار پسند بوده و با قیمت بیشتری به فروش میرود.
انواع مختلف خیارهای گلخانه ای
خیار دانیتو، استورم، زودرس بهاره، زمستانه، گرین مجیک یا جادوگر سبز، روبرتو، پرگل، خیار نبیل
این ارقام مختلف خیارهای گلخانه ای به طور معمول با استفاده از روش هیدروپونیک کشت شده و در مدت زمان کوتاهی می توان شاهد رشد و برداشت مقادیر بالایی از این محصولات بود.
عوامل موثر در کشت خیار
خیار هیدروپونیک در طول شبانه روز حداکثر باید 16 ساعت نور شدید دریافت کند. نور مورد نیاز گلخانه بصورت طبیعی یا با لامپ های مخصوص قابل تأمین میباشد.
بذرهای خیار را میتوان در ماسه یا پشمسنگ خزانه کرده و پس از سبز شدن، نشاء های 2 تا 3 برگه را به ردیفهای اصلی انتقال داد. با شروع زمان رسیدن و بزرگ شدن میوهها میتوان هر 1 الی 3 روز یکبار اقدام به برداشت محصول نمود.
بسته به فصل رشد، از هر گیاه میتوان بین 20 تا 40 میوه برداشت نمود. میوه های بالغ طی دو هفته از زمان تشکیل، آماده برداشت میشوند.
بهترین دما جهت نگهداری خیار 10 تا 13 درجه سانتیگراد با رطوبت نسبی 90 تا 95 درصد میباشد. در این نوع شرایط عمر نگهداری خیار 10 تا 14 روز میباشد. پس از برداشت و زمانی که دمای میوهها به 12 کاهش داده شده باید با استفاده از پوشش پلاستیکی وکیوم، کاملاً پوشانده شده تا تردی آنها بدلیل پوست نازک و از دست دادن آب از بین نرود.
در گلخانه های خیار به آسانی می توان خیارهای مرغوبی را پرورش داد زیرا امکان فراهم کردن شرایط مناسب برای محصول وجود داشته و می توان دما، رطوبت و… را تغییر داده تا به اندازه مناسبی برسد و رشد خیار به طور صحیحی باشد.
با استفاده از تورهای ضد حشره در راهها و مجرایی ورودی گلخانه و استفاده از چسب زرد ، با حشرات بویژه مگس سفید که ناقل اصلی ویروس به داخل گلخانه میباشد بصورت ارگانیک مبارزه می گردد.