کود سبز و اثرات آن روی افزایش کمیت و کیفیت تولیدات کشاورزان

کود سبز (Green Manure) نوع خاصی  از کود نمی­‌باشد، بلکه در واقع شامل انواعی از گیاهان پوششی بوده که حاوی مواد مغذی و مواد آلی زیادی می­‌باشند و در مرحله­‌ای که به رشد کامل رسیده باشند و یا حتی کمی بعد از تولید گل، در حالیکه سبز هستند روی زمین شخم زده شده و با خاک ادغام می­‌شوند.

نکاتی در مورد کود سبز

به عبارتی اصطلاح کود سبز به محصولات کشت شده و بدون برداشت اطلاق می‌­شود. استفاده از کود سبز در تناوب­‌های زراعی بسیار توصیه شده است، زیرا با این روش می­‌توان با هزینه کمتر خاک را از جهت مواد آلی غنی نمود. نکته قابل توجه در زمان شخم زدن کود سبز این می‌­باشد که کشاورز باید به گیاه تا حداکثر زمان ممکن اجازه رشد و نمو قسمت­‌های سبزینه‌­دار را بدهد تا بتوان مواد آلی و غذایی بیشتری به خاک برگردانده شود. پس به عبارتی بهترین زمان شخم کود سبز، پس از گلدهی گیاهان است.

عملکرد کود سبز در خاک

یک دیدگاه عامیانه در مورد کود سبز این می­‌باشد که این کود مواد غذایی خاصی به خاک اضافه نمی‌­نمایند، بلکه همان موادی که در طول رشد خود جذب کرده‌­اند، به خاک باز پس می‌­دهد. حتی با قبول این دیدگاه باید خاطر نشان کرد که این گیاهان با جذب و نگهداری مواد غذایی، مانع از شسته شدن آنها از خاک شده و در واقع نقش یک تانک کوچک ذخیره را برای خاک بازی می‌کنند. از طرفی کود سبز تأثیری مشابه با کود حیوانی بر روی خصوصیات فیزیکی خاک داشته و از این جهت می‌­تواند گزینه جایگزین مناسب و گاهاً کم هزینه تری باشد. همچنین در مناطق مختلف در فصل پاییز پس از برداشت محصولات، کود سبز می‌­تواند جایگزین مناسبی به جای آتش زدن زمین­‌های زراعی به منظور حذف بقایا باشد. بنابراین علاوه بر تمام مزیت‌های ذکر شده، نقش کودهای سبز در کنترل و کاهش آلودگی‌­های زیست محیطی  نباید از نظرها دور بماند.

در منابع مختلف توصیه شده است برای پرورش کود سبز گیاهان تیره بقولات (گیاه لگومینه) را باید در اولویت قرار داد، زیرا این گیاهان تماماً ازت دریافتی خود از جو را با تغییر آن از حالت معدنی به آلی به خاک برمی­‌گردانند و ازت خاک را به میزان قابل توجهی افزایش می­‌دهند. همچنین با توجه به نکات و خصوصیاتی که در ادامه برای کود سبز بیان می­‌شود، می­‌توان مشخص نمود که کود سبز باید در تناوب زراعی قبل از گیاهان وجینی قرار گیرد.

برای انتخاب نوع گیاه برای تولید کود سبز مشخصات و پارامترهای زیر باید در نظر گرفته شود تا بتوان بهترین بازخورد را از این روش تغذیه زمین زراعی دریافت نمود:

• گیاهی که برای کود سبز انتخاب می‌­شود نباید اثر فیتوتوکسینی بر محصولاتی که در مراحل بعد روی همان زمین کشت می­‌شوند، داشته باشد.
• تراکم بوته در گیاه انتخابی برای کود سبز بسیار مهم است. زیرا این گیاه هم باید پوشش خوبی در سطح زمین ایجاد کند، که به نوبه خود می­‌تواند جلوی فرسایش خاک را گرفته و در کنترل هر چه بهتر علف­‌های هرز بسیار مفید باشد و هم با تراکم بالای خود و ایجاد سبزینگی بیشتر، مواد مغذی بیشتر بعد از مرگ خود به خاک بیفزاید.
• گیاه انتخابی باید دوره رشد نسبتاً کوتاهی داشته باشد تا هم بتوان برنامه‌ریزی مناسبی جهت اعمال تناوب زراعی انجام داد و هم زمین زراعی مدت زیادی اشغال شده باقی نماند.
• نیاز آبی به خصوص در مناطق گرمسیری و خشک فاکتور مهمی می‌­باشد، پس گیاه انتخاب شده باید نیاز آبی کمی داشته باشد.
• گیاه انتخاب شده برای کود سبز باید تا حد امکان نیاز کودی کمی داشته باشد و صرفاً از منابع موجود در خاک همان منطقه، نیاز خود را تأمین کند. اما با این حال باز در شرایط خاص می‌توان کود سبز را در جایی دیگر کاشت و در زمین زراعی مقصد به زیر خاک برد.

با توجه به اهداف ذکر شده، کشاورزان گیاهان مختلفی را برای کاشت به عنوان کود سبز انتخاب می‌­کنند؛ از جمله: ارزن، ماش، عدس، باقلا، سیب زمینی، چغندر، گیاهان خودرویی مثل گل ختمی و گل بنفشه. اما از زمره مهم­ترین و پرکاشت­‌ترین این گیاهان می‌­توان به انواع لوبیا، لوبیا روغنی، چاودار، خلر (سنگنک)،  شبدر، جو و گندم سیاه اشاره نمود. پیشنهاد می‌­شود اگر با انتخاب یک گیاه و کاشت آن برای تولید کود سبز نتایج مثبتی حاصل نشد، کشاورزان از ترکیب دو گونه گیاهی استفاده نمایند؛ اما باید توجه داشت که هر دو گونه باید نیازهای غذایی، خصوصیات زراعی و خصوصیات آب و هوایی مشابهی داشته باشند. مانند ترکیب یولاف و نخود فرنگی یا چاودار و ماشک.

جهت خرید انواع کود های مختلف با کیفیت عالی و قیمت تضمینی اینجا کلیک نمایید.