استفاده از کود های شیمیایی و حیوانی در کشاورزی

کود هر ماده ای با منشا طبیعی یا غیر طبیعی است که به خاک اضافه می گردد تا مواد مغذی لازم را برای رشد گیاه فراهم نماید. به بیان دیگر برای اینکه خاک از نظر تامین مواد مورد نیاز گیاه مشکلی نداشته باشد استفاده از کود امری ضروری می باشد. در یک طبقه بندی کلی کودها به دو دسته کودهای حیوانی (طبیعی) و شیمیایی (صنعتی) تقسیم می شوند که در ادامه توضیحات کاملی در مورد آنها ارائه خواهد شد.

 

کودهای شیمیایی و حیوانی در کشاورزی

کودهای شیمیایی و حیوانی در امور کشاورزی برای حاصلخیزتر کردن خاک و تامین مواد غذایی مورد نیاز گیاهان مورد استفاده قرار می‌گیرند. نظر به اینکه ممکن است خاک تمام مواد لازم برای رشد کامل گیاه را در اختیار نداشته باشد لذا برای پرورش گیاهان پربازده و برداشت محصولات بیشتر، استفاده از کود بویژه کودهای شیمیایی امری اجتناب ناپذیر می باشد

کودها به دو روش بازده محصولات را افزایش می دهند. در روش سنتی برخی مواد مغذی مورد نیاز گیاه، به خاک افزوده می‌شود. اما در روش دوم کودهایی به خاک افزوده می شود که عملکرد خاک را با ایجاد تغییراتی در نگهداری میزان آب و هوا بهبود می بخشند.

کودهای حیوانی منشا حیوانی دارند و کود گاوی، گوسفندی و مرغی مهمترین آنها می باشد. کودهای شیمیایی نیز از مشتقات مواد شیمیایی تشکیل می شوند. کودهای ازته (نیتروژنی)، فسفاته، پتاس و کودهای کامل مهمترین کودهای شیمیایی می باشند. این کودها تامین کننده مواد لازم گیاه بوده و در اشکال پودری، گرانوله و مایع تولید می‌شوند.

کود حیوانی

کود حیوانی باقی مانده فضولات دامی است، که دارای حجم وسیعی از مود آلی و غذایی می باشد و برای غنای خاک بسیار مفید ‌است. اما از آنجا که این کودها حاوی مقادیری خاک، شن و بذر علف‌های هرز می باشند لذا استفاده از آن مشکلاتی را برای کشاورزان ایجاد می کند.از مهمترین معایب کودهای حیوانی (کود دامی) میتوان به موارد زیر اشاره نمود:

• مواد ازت دار در کود حیوانی تازه، به‌سرعت تجزیه می‌شوند که این امر باعث آزاد شدن آمونیاک می گردد. آمونیاک حاصل از این فرایند در مجاورت ریشه‌ گیاه انباشته شده و باعث مسمومیت گیاه می‌شود.
• وجود داشتن انواع باکتری‌های بیماری‌زا در کود حیوانی تازه برای سلامتی انسان مخاطره آمیز است. همچنین این باکتری‌ها برای دام نیز خطرناک است.
• در کودهای حیوانی تازه درصد کربن به ازت بیشتر است. لذا برای تجزیه کود دامی توسط باکتریها، باید میزان ازت و کربن برابر باشد. تا فرایند تجزیه کود توسط باکتری‌ها انجام شود.
• در کودهای حیوانی میزان املاح زیاد است که همین امر موجب شوری خاک کشاورزی می‌گردد.

کود شیمیایی

کودهای شیمیایی از نظر ساختار مواد تشکیل دهنده به دو دسته کودهای مـاکروالـمنت (Macro Element) و مـیکروالـمنت(Micro Element)  تقسیم بندی می شوند. کودهای شیمیایی مـاکرو شامل عناصـر پرمصرف گیـاه ازجمله: فسفات ، ازت ، پتاس ، گوگرد ، منیزیم و کلسیم می باشند. کودهای مـیکرو نیز عنصـر کم‌مصرف گیـاه ازجمله: روی ، آهن ، مس و منگنز را شامل می شوند.

سه ماکرو ماده مغذی اصلی عبارتند از: نیتروژن، فسفر و پتاسیم. نیتروژن به بهبود رشد برگ‌ها کمک میکند. فسفر نیز بر بهبود رشد ریشه‌ها، گل‌ها، دانه‌ها و میوه‌ها تاثیر میگذارد. پتاسیم برای تقویت رشد ساقه، حرکت آب در گیاه، تقویت گل دهی و میوه دهی در اختیار گیاه قرار می گیرد. کلسیم، منیزیم و گوگرد نیز به عنوان ماکروماده های مغذی ثانویه شناخته می شوند.لازم به ذکر است که مواد مغذی مورد نیاز برای رشد بهینه گیاه توسط عناصر طبقه‌بندی می‌شود، اما این عناصر به عنوان کود بکار نمی روند و  ترکیبات حاوی آنها به عنوان کود در اختیار گیاه قرار می گیرد.

کود کامل کودی است که 3 عنصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم را دارا باشد. به بیان دیگر کود کامل به نسبت‌های مناسب دارای نیتروژن، فسفر و پتاسیم است و یک مغذی کامل برای گیاه محسوب می‌شود.

از مهمترین مزایای کودهای شیمیایی در امور کشاورزی و باغداری میتوان به موارد زیر اشاره نمود:

• کاربرد آسان و هزینه کم.
• میزان بازدهی و راندمان محصول کشاورزی و باغی افزایش می یابد.
• ترکیب مناسب کودهای شیمیایی فقر خاک را جبران می‌کند.
• کودهای شیمیایی سولفات آمونیم نسبت به دیگر کودهای ازته کمتر دچار آب شویی می‌شود.